Marketinq məhsul və xidmətlərin satışı, istehlakçı məmnuniyyətinin təmin edilməsi və loyal müştəri bazasının formalaşdırılması üçün tətbiq olunan fəaliyyətlər toplusudur. Başqa sözlə desək, marketinq istehlakçıların istək və ehtiyaclarını effektiv şəkildə təmin edərək dəyər yaratma sənətidir. Uğurlu marketinq strategiyaları marka tanınırlığını artıraraq, şirkətə güvən yaradır və bazarda rəqabət üstünlüyünü təmin edir. Bütün bunlar, bazar tələblərini və dəyişən istehlakçı davranışlarını düzgün qiymətləndirərək, müvafiq strategiyalar həyata keçirmək nəticəsində mümkün olur. Marketinq məhsulun inkişafı, paylama üsulları, satış və reklam da daxil olmaqla, biznesin bütün aspektləri ilə əlaqədardır. Marketinq bir şirkətin yalnız satışlarını artırmaqla qalmır, həm də onun uzunmüddətli uğurunu təmin edərək, bazar liderliyinə aparır.
Marketinqin hansı funksiyaları var?
Marketinq məhsul və xidmətlərin müştərilərə təqdim olunmasından tutmuş, bazarda mövqeyin gücləndirilməsinə qədər müxtəlif funksiyaları əhatə edir. Gəlin, marketinqin əsas funksiyalarına nəzər salaq.
Araşdırma və Təhlil
Marketinqin ən vacib funksiyalarından biri bazar araşdırması və təhlilidir. Bazar araşdırması müştərilərin ehtiyaclarını və istəklərini anlamağa kömək etməklə yanaşı, bazarda mövcud olan tendensiyaları da müəyyənləşdirir. Bu funksiyanın icrası üçün müştəri sorğuları, fokus qrupları, rəqiblərin analizləri və s. kimi müxtəlif metodlardan istifadə olunur. Araşdırma və təhlil, müəssisəyə bazarda doğru mövqe tutmağa və strateji qərarlar verməyə imkan verir. Bu fəaliyyət bazarın hədəf seqmentlərini müəyyənləşdirərək, marketinq prosesini daha effektiv və hədəf yönlü hala gətirir.
Nəzarət
Marketinq yalnız məhsulun bazara təqdim edilməsi ilə bitmir. İstehsal prosesinə nəzarət də məhsulun keyfiyyətini və bazar tələblərinə uyğunluğunu təmin etmək baxımından əhəmiyyətlidir. Marketinq departamenti məhsulun istehsal prosesinə nəzarət edərək, onun bazar ehtiyaclarına cavab verən xüsusiyyətlərə sahib olmasını təmin edir. Bu proses həmçinin məhsulun dizaynı və qablaşdırması, funksionallığı və s. kimi aspektləri əhatə edir.
Məhsulun keyfiyyətinə nəzarət etmək, həmçinin müştəri məmnuniyyətini artırmaq və brendin güclü imicini qorumaq üçün çox vacibdir. Yüksək keyfiyyətli məhsullar, müştərilər tərəfindən daha çox bəyənilir və davamlı tələbat yaradır.
Satışın Artırılması
Marketinqin əsas məqsədlərindən biri də satışları artırmaqdır. Müxtəlif marketinq strategiyaları və kampaniyalar vasitəsilə müəssisələr satışlarını artırmağa çalışır. Bu, həm məhsulun qiymət strategiyasından, həm də reklam və promosyon tədbirlərindən asılıdır.
Satışın artırılması üçün müxtəlif yollar mövcuddur: endirimlər, xüsusi təkliflər, kampaniyalar və s. Bunlar müştəri marağını cəlb etməyə və satışın artmasına kömək edir. Eyni zamanda, məhsulun reklamını gücləndirmək, daha geniş auditoriyaya çatmaq və müştərilərin diqqətini çəkmək vacibdir.
Müştəri Əlaqələri İdarəetməsi
Müştəri əlaqələri idarəetməsi (CRM) marketinqin ən vacib komponentlərindən biridir. Müştərilərlə uzunmüddətli və güclü əlaqələr qurmaq, onların təkrarlanan alışlarını təmin etmək və müştəri məmnuniyyətini artırmaq məqsədilə bir çox fəaliyyət həyata keçirilir.
CRM sistemləri vasitəsilə müştəri məlumatları toplanır, onların davranışları izlənilir və bu məlumatlara əsasən fərdi təkliflər hazırlanır. Müştəri məmnuniyyətini artırmaq və onların loyalığını təmin etmək üçün xidmət keyfiyyətinə diqqət yetirilir. Müştəri şikayətlərinin tez bir zamanda həlli və onlara xüsusi diqqət göstərilməsi müştəri əlaqələrinin möhkəmləndirilməsində böyük rol oynayır.
Brendinq
Brendinq bir müəssisənin məhsul və xidmətlərinin bazarda necə qəbul edildiyini və necə tanındığını müəyyən edən vacib marketinq funksiyasıdır. Güclü bir brend müştərilər tərəfindən tanınaraq, onların brendə sadiq qalmasını təmin edir. Güclü brendin formalaşdırılması onun vizual kimliyi, imici və mesajının düzgün formada təqdim olunmasından asılıdır.
Brendinqin əsas məqsədi müştərilərdə dəyər və etibar hissi yaratmaqdır. Effektiv şəkildə qurulmuş bir imic, yalnız məhsul və ya xidmətin xüsusiyyətlərini deyil, həm də müəssisənin dəyərlərini və fəlsəfəsini təmsil edir. Brendin dəyəri, müştərilərin ona olan etibarına və əlaqəsinə birbaşa təsir edir.
Marketinqin funksiyaları müəssisənin bazarda uğurlu olmasını təmin edən mühüm faktorlardır. Araşdırma və təhlil, istehsal prosesinə nəzarət, satışın artırılması, müştəri əlaqələri idarəetməsi və brendinq, hər biri bir-birini tamamlayan və uğurla icra edildikdə biznesin inkişafını dəstəkləyən əhəmiyyətli aspektlərdir. Bu funksiyaların hər biri, müəssisələrin bazar tələblərinə uyğun şəkildə fəaliyyət göstərməsini və müştəri məmnuniyyətini artırmasını təmin edir.
Marketinq miks nədir? 4P və 7P nədir?
Marketinq miksi, bir məhsul və ya xidmətin bazarda uğur qazanması üçün istifadə olunan müxtəlif strategiyaların və alətlərin birləşməsidir. Bu konsept, əsasən 4P modeli ilə əlaqələndirilir: Məhsul (Product), Qiymət (Price), Yerləşdirmə (Place) və Təsir (Promotion). Bu dörd element, müəssisənin istehlakçılara necə çatacağını və onların tələblərinə necə cavab verəcəyini müəyyən edir. Lakin, zaman keçdikcə, xidmət sektorunun artan əhəmiyyəti ilə birlikdə, 4P modelinə əlavə olaraq 3 yeni P (People, Process, Physical Evidence) daxil edilmişdir və beləliklə, 7P modeli yaranmışdır. 7P həm xidmətlər üzrə, həm də məhsul bazarında marketinq strategiyalarını daha dolğun şəkildə izah edir. Hər iki model, müəssisənin bazar tələbini qarşılaması, müştəri məmnuniyyətini təmin etməsi və rəqabətdə üstünlük qazanması üçün əhəmiyyətlidir. Həm 4P, həm də 7P marketinq menecerlərinə alətlərin optimal şəkildə tətbiq olunması üçün yol xəritəsi təqdim edir. Bu yanaşmaların hər biri özlüyündə müştəri mərkəzli düşüncəni təşviq edir. Nəticədə, doğru seçilmiş marketinq miksi, müəssisənin bazar payını artırmağa və brendin gücləndirilməsinə kömək edir.
Məhsul
Məhsul 4P-nin ilk və ən vacib elementlərindən biridir, çünki hər bir biznesin əsas məqsədi istehlakçıya dəyərli bir məhsul və ya xidmət təqdim etməkdir. Məhsul, istehlakçının ehtiyaclarını və istəklərini qarşılayan, onlara müəyyən bir fayda təmin edən hər hansı bir obyekt, xidmət, təcrübə və ya həlli təmsil edir. İstər fiziki məhsul olsun, istərsə də xidmət, müəssisənin bazarda mövqeyini qoruması və inkişaf etməsi üçün məhsulun keyfiyyəti, funksionallığı və fərqliliyi olduqca önəmli faktor hesab olunur.
Məhsulun Əsas Xüsusiyyətləri:
- Fiziki və Qeyri-fiziki Xüsusiyyətlər: Məhsulun özünə xas fiziki xüsusiyyətləri (ölçü, forma, rəng, dizayn və s.) və qeyri-fiziki xüsusiyyətləri (brend imici, xidmət keyfiyyəti, zəmanət və s.) onun dəyərini formalaşdırır.
- Məhsulun Həyat Dövrü: Hər bir məhsulun bazarda müəyyən bir həyat dövrü olur – başlanğıc, böyümə, tənəzzül və s. Bu dövrün hər mərhələsi, müəssisənin məhsulu necə inkişaf etdirdiyini, mövcud bazar şərtlərinə uyğunlaşdırdığını və yeni məhsullar təqdim etmə strategiyalarını müəyyən edir.
- Dəyərləndirmə və Seçim: Müştərilər məhsulun qiymətini və keyfiyyətini dəyərləndirərək, onların ehtiyaclarına və gözləntilərinə uyğun seçimlər edirlər. Bu baxımdan, məhsulun təqdim etdiyi dəyər, müəssisənin bazarda üstünlük qazanmasına kömək edir.
- Fərqlilik və Yenilik: Bazarda mövcud olan məhsullardan fərqlənmək üçün məhsulun xüsusiyyətləri, dizaynı və təqdimatı yenilikçi olmalıdır. Müasir bazarda uğurlu bir məhsul yalnız ehtiyacları qarşılamalı deyil, həm də istehlakçılara əlavə dəyər təqdim etməlidir.
Qiymət
Qiymət müəssisənin məhsul və ya xidmətlərinə təyin etdiyi pul məbləğidir və bazarda müştərilərin məhsula münasibətini müəyyən edir. Qiymət siyasəti, məhsulun dəyərini, istehsal xərclərini, müştəri tələbatını və rəqabət şəraitini nəzərə alaraq müəyyən edilir. Müştərilər, məhsulun qiymətini ödədikdə onun təklif etdiyi dəyəri qiymətləndirir və qiymət, məhsulun bazarda necə mövqeləndiyini göstərir. Qiymət təyin edilərkən həm də məhsulun keyfiyyəti, markanın imici və bazar seqmentləri nəzərə alınır. Rəqabət vəziyyəti də qiymət siyasətini formalaşdırılmasına təsir edir, çünki müəssisələr bazarda öz mövqelərini qorumaq və rəqiblərdən fərqlənmək üçün uyğun qiymət strategiyaları tətbiq etməyə çalışırlar. Bəzi müəssisələr premium qiymət strategiyası ilə yüksək keyfiyyətli və eksklüziv məhsullar təklif edərək bazarda öz fərqliliklərini vurğulayır, bəziləri isə bazar payını artırmaq məqsədilə aşağı qiymət siyasəti izləyir. Uğurlu qiymət siyasəti, müştəri məmnuniyyətini təmin etməklə yanaşı, müəssisənin strateji məqsədlərinə çatmasına da kömək edir. Qiymət həm də digər marketinq elementləri ilə əlaqəlidir; məsələn, məhsulun keyfiyyəti və təbliğat üsulları qiymət təyinatına təsir edir. Yaxşı düşünülmüş qiymət siyasəti, müştərilər və müəssisə arasında uzunmüddətli qarşılıqlı faydalı münasibətlərin qurulmasına kömək edir.
Məkan
Məkan məhsul və ya xidmətin istehlakçılara necə çatdırılacağını və hansı kanallar vasitəsilə satılacağını müəyyən edir. Məkan məhsulun müştərilərə ən rahat və effektiv şəkildə təqdim olunmasını təmin etmək üçün olduqca önəmli amildir. Satış kanalları fiziki mağazalar, onlayn platformalar, distribyutorlar və pərakəndə satış nöqtələri kimi müxtəlif paylama kanallarını əhatə edə bilər. Məhsulun düzgün məkanda və uyğun kanalda mövcudluğu onun satış həcminə və bazarda əldə etdiyi uğura birbaşa təsir edir. Paylama kanallarının seçimi, məhsulun qiyməti və istehlakçının alış vərdişləri ilə də uyğun olmalıdır. Müasir dövrdə, onlayn satış kanalları və e-ticarət platformalarının artan əhəmiyyəti, müəssisələrin qlobal bazarda daha geniş kütləyə çatmasına imkan verir. Məkan strategiyası, həm də məhsulun mövcudluğunu artırmaq və müştərilərə asanlıqla əldə etmə imkanı yaratmaq üçün vacibdir. Hər bir biznes öz hədəf bazarına uyğun paylama kanallarını seçərək, məhsulun əlçatanlığını və satılmasını maksimum dərəcədə optimallaşdırmağa çalışır. Doğru məkan və paylama strategiyası, marketinq fəaliyyətinin effektivliyini və müəssisənin bazardakı mövqeyini gücləndirir.
Həvəsləndirmə
Həvəsləndirmə məhsul və ya xidmətin istehlakçılara tanıdılması və onları alışa təşviq etmək üçün tətbiq olunan müxtəlif kommunikasiya və reklam fəaliyyətlərini ifadə edir. Həvəsləndirmə, məhsulun dəyərini müştərilərə çatdırmaq, marka tanınırlığını artırmaq və satışları yüksəltmək məqsədi güdür. Bu fəaliyyətlər arasında reklam, satış promosyonları, ictimaiyyətlə əlaqələr (PR), birbaşa marketinq və şəxsi satış kimi alətlər yer alır. Reklam televiziyada, internetdə, sosial mediada və çap məhsullarında məhsulun geniş auditoriyaya tanıdılmasına xidmət edir. Satış promosyonları isə müştərilərə endirimlər, kuponlar, hədiyyələr və digər xüsusi təkliflərlə cəlbedici şərtlər təqdim edir. Təbliğat fəaliyyətləri, həmçinin müştərilərin markaya olan loyallığını artırmaq və onların alış qərarlarını sürətləndirmək üçün istifadə olunur. Sosial media və rəqəmsal platformalar vasitəsilə müştərilərlə birbaşa əlaqə qurmaq, daha dinamik və interaktiv kampaniyalar yaratmağa imkan verir. Müəssisələr, həm də xüsusi tədbirlər, sərgilər və sponsorluqlar vasitəsilə məhsullarını və ya xidmətlərini daha geniş kütləyə təqdim edərək marka imicini gücləndirirlər. Həvəsləndirmə fəaliyyəti müştərilərin markaya olan marağını saxlamaq və onları hər zaman yeniliklərdən xəbərdar etmək üçün davamlı olaraq təkmilləşdirilməlidir. Uğurlu həvəsləndirmə strategiyası, məhsulun bazarda fərqlənməsinə və rəqabət üstünlüyü qazanmasına kömək edir.
İnsan amili
İnsan amili elementinin rolu son dərəcə əhəmiyyətlidir, çünki hər bir müştəri ilə əlaqə qurulması və onların tələblərinə uyğun xidmətlərin təqdim edilməsi üçün insan faktoru əsasdır. Bu, yalnız şirkətin işçilərini deyil, həm də müştərilər və digər maraqlı tərəfləri əhatə edir. İnsanlar, məhsul və ya xidmətin keyfiyyətini təmin edən əsas resurslardan biridir, çünki müştəri xidmətləri, satış təmsilçiləri və xidmət göstərən şəxslər birbaşa müştəri təcrübəsinə təsir edir. Mükəmməl müştəri xidməti və işçi məmnuniyyəti, uzunmüddətli müştəri əlaqələri qurmağa və müsbət rəylər almağa kömək edir. Bununla yanaşı, təşkilatın daxili mədəniyyəti və işçilərin peşəkar bacarıqları da marketinq miksi üçün vacibdir, çünki güclü bir komanda müştəri ehtiyaclarını daha yaxşı anlayıb onlara uyğun həllər təklif edə bilər. İnsan amili, eyni zamanda, müştəri əlaqələri və kommunikasiya vasitəsilə brendin şəxsiyyətini də formalaşdırır. Müştərilərlə qarşılıqlı əlaqə, inam yaratmaq və brendin dəyərlərini ötürmək üçün vacibdir. Bu baxımdan, insan amili marketinq miksi daxilində yalnız xidmət deyil, həm də müştəri ilə qurulan münasibətlərin möhkəmlənməsi üçün strateji bir rol oynayır. Effektiv işçi təlimi və motivasiyası, xidmətin keyfiyyətini artırır və müştəri təcrübəsini müsbət istiqamətə dəyişdirir. Nəticədə, insan faktorunun düzgün idarə edilməsi, şirkətlərin rəqabət üstünlüyü əldə etməsinə və bazarda fərqlənməsinə imkan verir.
Proses
Marketinq miksi çərçivəsində, proses elementinin rolu xidmətin müştəriyə təqdim edilməsi zamanı izlənən prosedurların və əməliyyatların effektivliyinə əsaslanır. Bu, xidmətin keyfiyyətini təmin etmək, müştəri təcrübəsini optimallaşdırmaq və prosesləri daha çevik və səmərəli etmək məqsədilə həyata keçirilir. Proseslər, xidmətin başlanğıcından sonuna qədər hər bir mərhələdə müştərinin ehtiyaclarını qarşılamağa yönəlməlidir. Bu element, həmçinin xidmətin sürətini, ardıcıllığını və uyğunluğunu təmin edərək müştəri məmnuniyyətini artırır. Məsələn, xidmət sahəsində müştərilərin gözləntilərini qarşılamaq üçün hər bir addımda standartların müəyyənləşdirilməsi və təkrarlanabilir proseslərin tətbiqi vacibdir. Effektiv bir proses, həmçinin əməliyyat xərclərini azaldır və resursların optimal istifadəsini təmin edir. Bu cür proseslərin düzgün idarə edilməsi, müştəri məmnuniyyətinin artmasına, rəqabət qabiliyyətinin yüksəlməsinə və brendin güclənməsinə gətirib çıxarır. Müasir dövrdə texnologiyanın tətbiqi ilə proseslərin avtomatlaşdırılması və rəqəmsallaşdırılması daha sürətli və səmərəli xidmət təqdim etməyə imkan verir. Hər bir müştərinin təcrübəsinin fərdiləşdirilməsi və proseslərin mütəmadi olaraq qiymətləndirilməsi, davamlı inkişafı təmin edir.
Fiziki sübut
Marketinq miksi çərçivəsində fiziki sübut elementinin rolu, xidmətin təklif olunduğu mühitin və müştəriyə təqdim olunan fiziki göstəricilərin keyfiyyətini əhatə edir. Xidmətlər qeyri-maddi xarakterinə görə müştərilər üçün bəzən konkret bir dəyər və ya nəticə təmin etməyən bir təcrübə ola bilər, buna görə də, fiziki dəlillər bu təcrübəni daha görünən və inandırıcı hala gətirmək üçün istifadə olunur. Məsələn, brendin logosu, iş yerinin dekorasiyası, xidmət təqdim edən işçilərin geyimləri, reklam materialları və hətta veb səhifənin dizaynı, müştəriyə xidmətin keyfiyyəti haqqında bir çox mesajlar ötürür. Bu fiziki elementlər müştərinin zehnində xidmət haqqında təəssürat formalaşdırır və brendin gücünü nümayiş etdirir. Fiziki dəlillər həmçinin, xidmətin etibarlılığını və peşəkarlığını təsdiqləyərək, müştərilərə müəyyən bir səviyyədə rahatlıq və əminlik verir. Məsələn, təmiz və nizamlı bir mühit müştərinin xidmətdən faydalanarkən daha yaxşı təcrübə yaşamasına səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, zəif fiziki dəlillər, xidmətin keyfiyyəti haqqında mənfi bir təsəvvür yarada bilər. Brendlər, müştəri ilə ilk təmasda olan hər bir fiziki göstəricinin onların gözləntilərini qarşılaması və keyfiyyətli bir təcrübə təqdim etməsi üçün diqqətli olmalıdır.
Nəticə etibarilə, marketinq miksi elementləri – 4P və 7P modelləri, müəssisələrin bazarda uğur qazanması və müştəri məmnuniyyətini təmin etməsi üçün vacib vasitələrdir. Hər bir “P” özlüyündə xüsusi bir rol oynayaraq, müştəri ilə münasibətlərin qurulması, xidmət keyfiyyətinin artırılması və brend tanınırlığının gücləndirilməsi üçün strateji əhəmiyyətə malikdir. İnsan faktoru, proseslər, fiziki dəlillər və digər elementlər birgə işləyərək müştəri təcrübəsini müsbət istiqamətdə formalaşdırır. Doğru tətbiq edilən marketinq miksi, həm məhsul, həm də xidmət sahələrində təşkilatların rəqabət üstünlüyü əldə etməsinə imkan verir. Beləliklə, bu strategiyaların düzgün şəkildə inteqrasiya edilməsi, şirkətlərin bazarda fərqlənməsinə və uzunmüddətli uğur əldə etmələrinə səbəb olur.
İstehlakçı marketinqin mərkəzidir
Yuxarıda sadalanan bütün amillər istehlakçının maraq və istəklərinin qarşılanmasına yönəldilir. Məhsulun funksionallığı və qiymət istehlakçı tələbinə uyğunlaşıdrılır, məkan və kanallar istehlakçıya çatmaq üçün təyin olunur, reklam kampaniyaları istehlakçıya təsir etmək üçün istifadə olunur. Bütün bunları nəzərə alsaq deyə bilərik ki, marketinqin əsasını müştəri məmnuniyyəti və davranışları təşkil edir. İstehlakçılar yalnız məhsul almaqla kifayətlənmirlər, həm də öz təcrübələrini, rəylərini və təkliflərini paylaşaraq şirkətlərlə qarşılıqlı əlaqə qururlar. Bu səbəbdən müştəri məmnuniyyəti, marketinqin ən mühüm göstəricisidir və yalnız məmnun olan müştərilər təkrar alış-veriş edərək markaya sadiq qalır. Eyni zamanda, bazar dinamikaları və texnoloji yeniliklər istehlakçıların davranışlarını dəyişdirir, bu da marketinq strategiyalarının daim yenilənməsini zəruri edir. Marketinq satışları artırmaq və marka tanınırlığını artırmaq məqsədilə həyata keçirilirsə, bütün bunların əsasında müştəri məmnuniyyəti durur. Yəni məmnun və loyal müştəriləriniz olmadan nə satışları yüksəldə bilərsiniz, nə də bazarda tanına bilərsiniz. Bu səbəbdən, marketinq strategiyalarının mərkəzində istehlakçının ehtiyacları, istəkləri və təcrübəsi yer alır.
Marketinqin hansı növləri var?
Marketinq, müştəri tələblərini qarşılamaq və şirkətin məqsədlərinə çatmaq üçün müxtəlif strateji yanaşmaların tətbiq olunduğu geniş bir sahədir. Bu sahə zamanla inkişaf edərək, hər biri müəyyən bir bazar və müştəri ehtiyaclarını hədəfləyən müxtəlif növlərə ayrılmışdır. Ən geniş yayılmış marketinq növlərinə ənənəvi marketinq, rəqəmsal marketinq, sosial media marketinqi, birbaşa marketinq, tədbirlər marektinqi və s. misal göstərmək olar. Hər bir marketinq növü, fərqli müştəri seqmentlərinə yönələn və konkret kommunikasiya kanallarını istifadə edən özünəməxsus strategiyalar tətbiq edir. Müxtəlif marketinq növlərinin istifadəsi, şirkətlərə bazar dinamikasına uyğun çevik yanaşmalar təqdim edərək daha effektiv nəticələr əldə etməyə imkan verir.
Ənənəvi marketinq
Ənənəvi marketinq, məhsul və xidmətlərin fiziki mağazalarda və ya kütləvi media vasitəsilə reklam edilməsi ilə məşğuldur. Bu marketinq növü televiziya, radio, çap reklamları və açıq hava reklamları kimi ənənəvi kanallardan istifadəni əhatə edir. Ənənəvi marketinq, geniş auditoriyaya çatmaq üçün effektiv olsa da, müştəriyə birbaşa əlaqə qurmaqda bəzən çətinlik yarada bilər. Ənənəvi marketinqin üstünlükləri arasında mesajın daha geniş kütləyə çatması və daha yüksək etibarlılıq yer alır.Buna baxmayaraq, ənənəvi marketinq müştəri davranışlarını daha dərindən izləmək və analiz etmək baxımından məhdud imkanlar təqdim edir.
Rəqəmsal marketinq
Rəqəmsal marketinq, rəqəmsal platformalar vasitəsilə məhsul və xidmətlərin tanıdılması və satışı ilə bağlı fəaliyyətləri əhatə edir. Bu marketinq istiqamətinə sosial media marketinq (SMM), SEO, SEM, e-poçt marketinq, məzmun marketinqi və s. aiddir. Rəqəmsal marketinqin ən böyük üstünlüyü, hədəf auditoriyasına daha dəqiq və effektiv şəkildə çatmaqdır. Müəssisələr, müştəri davranışlarını izləyərək, onların ehtiyaclarına uyğun fərdi təkliflər təqdim edə bilərlər. SEO və məzmun marketinqi kimi strategiyalarla veb-saytların görünürlüğü artırılaraq, daha çox potensial müştəri cəlb edilir. Eyni zamanda, rəqəmsal marketinq ölçülə bilən nəticələr verir və kampaniyaların effektivliyini asanlıqla izləməyə imkan tanıyır. Sosial media platformaları, markaların müştərilərlə birbaşa əlaqə qurmasına və onların rəy və şikayətlərini sürətlə cavablandırmasına şərait yaradır. Rəqəmsal marketinq, ənənəvi marketinqə nisbətən daha sərfəli və daha çevikdir, çünki reklam xərcləri daha az ola bilər. Mobil cihazların istifadəsinin artması ilə, mobil marketinq də müasir rəqəmsal marketinqin vacib bir hissəsinə çevrilib. Nəticədə, rəqəmsal marketinq müəssisələrə geniş bir müştəri bazasına çatmağa və daha effektiv satış strategiyaları qurmağa imkan verir.
Birbaşa marketinq
Birbaşa marketinq müştərilərlə birbaşa əlaqə quraraq məhsul və xidmətlərin tanıdılması və satılmasıdır. Bu yanaşma müştəriyə fərdi şəkildə mesajlar göndərmək, e-poçt, telefon zəngləri və ya poçt vasitəsilə təkliflər təqdim etməyi əhatə edir. Birbaşa marketinqin əsas məqsədi müştəriyə xüsusi və fərdi təcrübə yaşatmaqdır. Müəssisələr bu üsulla müştəri bazalarını daha yaxşı hədəfləyir və onların ehtiyaclarına uyğun təkliflər irəliləyir. Kampaniyalar, müştərilərin konkret davranışlarına və maraqlarına əsaslanaraq hazırlanır ki, bu da effektivliyi artmasına gətirib çıxarır. Həmçinin, birbaşa marketinq müştəri əlaqələrini gücləndirirək, loyallığın artmasına səbəb olur. Bu metod, ölçülə bilən nəticələr təqdim etdiyi üçün kampaniyanın effektivliyini asanlıqla qiymətləndirmək mümkün olur.
Tədbirlər marketinqi
Tədbirlər marketinqi dedikdə, markaların məhsul və ya xidmətlərini tanıtmaq, müştərilərlə əlaqə qurmaq və brend imicini gücləndirmək məqsədilə təşkil edilən fiziki və ya onlayn tədbirlərin təşkili nəzərdə tutulur. Bu tədbirlər konfranslar, sərgilər, məhsul təqdimatları, seminarlar və yarışmalar kimi müxtəlif formatlarda ola bilər. Tədbirlər marketinqi, müştərilərlə birbaşa təmas qurmaq və onların təcrübələrini daha yadda qalan etmək üçün ideal bir vasitədir. Bu yanaşma, markanın dəyərini və xüsusiyyətlərini daha ətraflı şəkildə nümayiş etdirir və müştərilərə məhsul və xidmətlərlə bağlı dərindən məlumat verir. Tədbir iştirakçıları ilə yaradılan emosional əlaqə markanın loyal müştəri bazası yaratmasına kömək edir. Həmçinin, tədbirlər marketinqi şirkətlərə bazar araşdırması aparmaq və müştəri rəylərini toplamaq üçün də əla fürsət yaradır. Bu tip marketinqin üstünlükləri arasında daha yüksək marka tanınması və müştəri əlaqələrinin dərinləşməsi yer alır.
Marketinq haqqında tez-tez verilən suallar
Marketinq olduqca geniş və çoxşaxəli bir sahə olduğundan, insanların beynində marketinqin təməl anlayışları və prinsipləri barədə tez-tez müxtəlif suallar yaranır. Gəlin həmin suallara və onların cavablarına nəzər salaq.
Marketinq və satışın fərqi nədir?
Marketinq və satış arasındakı fərq, hər iki fəaliyyətin məqsəd və yanaşma üsulunda özünü göstərir. Marketinq məhsul və ya xidmətin bazarda necə təqdim ediləcəyini, müştəri ehtiyaclarını necə qarşılayacağını və marka imicini necə yaradacağını müəyyənləşdirir. Marketinq, hədəf kütləni müəyyən etmək, bazar tədqiqatı aparmaq və effektiv kommunikasiya kanalları qurmaq kimi uzunmüddətli strateji fəaliyyətlərə əsaslanır.
Satış isə bu prosesin son mərhələsidir və məhsulun müştəriyə birbaşa təqdim edilməsi, alıcının qərarını verməsi üçün həyata keçirilir. Satış daha çox qısa müddətli məqsədlərə yönəlib və şəxsən müştəri ilə əlaqə qurulmasını tələb edir. Marketinq, müştərini cəlb etmək və marağını artırmaqla məşğuldur, satış isə bu marağı konkret alışa çevirməyə çalışır. Beləliklə, marketinq daha geniş bir strateji yanaşmadır, satış isə bu strategiyanın icrasıdır.
Marketinq və PR arasında hansı fərqlər var?
Marketinq və PR (Public Relations – İctimaiyyətlə Əlaqələr) arasındakı fərq məqsəd və metodlarda özünü göstərir. Marketinq əsasən məhsul və ya xidmətin satışını artırmağa yönəlir, müştəri ehtiyaclarını ödəməyə və bazarda rəqabət üstünlüyü yaratmağa çalışır. Bu sahə strateji planlamadan, reklam və promosyonlardan istifadə edərək hədəf kütləni cəlb etməyə fokuslanır.
PR isə bir təşkilatın və ya markanın ictimaiyyətlə münasibətlərini yaxşılaşdırmağa, onun imicini formalaşdırmağa və etibarlılığını artırmağa yönəlir. PR mediada yaxşı təəssürat yaratmaq, mətbuat konfransları, xəbər buraxılışları və digər ictimaiyyətlə əlaqələr vasitəsilə marka haqqında müsbət fikir formalaşdırmağa çalışır. Marketinq daha çox birbaşa satışla əlaqədar fəaliyyətlərə yönəlirsə, PR daha çox təşkilatın uzunmüddətli imicini və əlaqələrini idarə etməyə fokuslanır. Marketinqin məqsədi qısa müddətdə məhsul və xidmətin satışını artırmaq üçün potensial müştərilərə təsir etməkdir. PR isə davamlı olaraq marka haqqında müsbət fikirlər yaradır və əlaqələri qurur. Bu iki sahə bir-birini tamamlasa da, fərqli strateji yanaşmalara sahibdir.
Marketoloq marketdə işləyir?
Əgər bu qədər məlumatdan sonra hələ də “Marketoloq marketdə işləyir?” sualının cavabını bilmirsinizsə, deməli, sizin üçün marketinq dünyasında hələ çox kəşf edəcək şeylər var! Uğurlar! 😄
